'विंटर सुपरफूड' मालिकेतील आजचे खाद्य आहे – ज्वारी.

खान्देश दर्पण 24x7 वृत्तसेवा -

जर तुम्ही तुमच्या आजींला ज्वारीबद्दल विचारले तर ती तुम्हाला त्याच्या अप्रतिम चवीबद्दल अनेक कथा सांगेल. हिवाळ्यात ज्वारीच्या चविष्ट भाकरीची आठवण बहुतेक ज्येष्ठांना असते.

सुमारे ५००० वर्षांपूर्वी ऑस्ट्रेलिया, आफ्रिका, आशिया आणि मध्य अमेरिकेत ज्वारीचे पीक मोठ्या प्रमाणावर घेतले जात होते. हे लोकांच्या आहाराचा प्रमुख भाग असायचे. आता त्याची जागा गव्हाने घेतली आहे. मात्र, गेल्या काही वर्षांत कर्नाटकातील हुबळी येथे पिकवलेल्या ज्वारीची मागणी पुन्हा ऑस्ट्रेलिया आणि अमेरिकेत वाढली आहे.

भारतात आजही ज्वारीची लागवड मोठ्या प्रमाणावर केली जाते. प्रथम त्याची हिरवी पाने जनावरांना खायला दिली जातात. ज्वारीचे पीक तयार झाल्यावर ते धान्य म्हणून वापरले जाते. ज्वारी हे जगातील पाचव्या क्रमांकाचे धान्य आहे.

ज्वारी जितकी त्याच्या अप्रतिम चवीसाठी ओळखली जाते तितकीच ती त्याच्या पोषक तत्वांसाठी देखील ओळखली जाते. ज्वारी वजन कमी करण्यास मदत करते, मधुमेहींसाठी सुरक्षित. हे दाहक-विरोधी आहे आणि त्यात कर्करोगविरोधी घटक देखील आहेत.

त्यामुळे आज ' विंटर सुपरफूड ' मालिकेत आपण ज्वारीबद्दल बोलणार आहोत.

त्याचे पौष्टिक मूल्य काय आहे?
ज्वारी खाल्ल्याने कोणत्या आजारांचा धोका कमी होतो?
ज्वारी कोणी खाऊ नये?

ज्वारी ग्लुटेनमुक्त आहे

ज्वारी हे ग्लुटेन-मुक्त धान्य आहे. याचा अर्थ असा की ज्वारी खाणे बहुतेक लोकांसाठी सुरक्षित आहे. हे धान्य ग्लूटेन-इनटॉलरेंट लोकांसाठी देखील सुरक्षित आहे. हे इतर कोणत्याही भाज्या किंवा धान्यांशिवाय शिजवून खाऊ शकते. तथापि, त्याचे पीठ सहसा तयार केले जाते आणि खाल्ले जाते.

ज्वारीचे पौष्टिक मूल्य

ज्वारीमध्ये फायबर, कार्ब्स आणि प्रथिने यांसारखे महत्त्वाचे पोषक घटक असतात. त्यामुळे शरीराला आवश्यक ऊर्जा मिळते आणि पचन सुलभ होते. प्रथिनांच्या उपस्थितीमुळे पोट दीर्घकाळ भरलेले वाटते. त्यामुळे वजन कमी होण्यास मदत होते.

ग्राफिकमध्ये त्याचे पोषक पाहा:

ज्वारीमध्ये आवश्यक जीवनसत्त्वे आणि खनिजे असतात

ज्वारीमध्ये व्हिटॅमिन B6 भरपूर प्रमाणात असते. त्यात पोटॅशियम, कॅल्शियम आणि लोहासारखी शरीरासाठी आवश्यक असलेली खनिजे असतात. त्यांच्या उपस्थितीमुळेच ज्वारी आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे. यातून शरीराच्या दैनंदिन गरजा किती भागवल्या जातात, ग्राफिकमध्ये पाहा:

ज्वारी खाणे आरोग्यासाठी फायदेशीर आहे

ज्वारी खाल्ल्याने पचनक्रिया सुधारते. हे खाल्ल्याने रक्तातील साखर नियंत्रणात राहते. त्यामुळे मधुमेहींसाठीही ते फायदेशीर आहे. ज्वारी व्हिटॅमिन बी सह अनेक पोषक तत्वांनी समृद्ध आहे. हे चयापचय सक्रिय करते आणि मज्जातंतू पेशींच्या विकासास मदत करते. यामुळे त्वचा आणि केस निरोगी राहतात.

मॅग्नेशियमसारख्या महत्त्वाच्या खनिजांमुळे रक्तदाब नियंत्रणात राहतो आणि हृदयाचे आरोग्य चांगले राहते. याशिवाय ज्वारी खाण्याचे इतर कोणते फायदे आहेत, ग्राफिकमध्ये पाहा:

ज्वारीशी संबंधित काही सामान्य प्रश्न आणि त्यांची उत्तरे

प्रश्न : एक दिवसात किती ज्वारी खाऊ शकतो?

उत्तर : जर तुम्ही ज्वारीची रोटी तयार करून खात असाल तर तुम्ही ती रोज खाऊ शकता. याचा अर्थ असा की तुम्ही ज्वारीपासून बनवलेल्या रोट्या दिवसातून दोन वेळा खाऊ शकता.

गव्हापूर्वी भारतात ज्वारीच्या रोट्या खाल्ल्या जात होत्या. ज्वारीचा वापर आजही अनेक देशांमध्ये प्राथमिक धान्य म्हणून केला जातो. म्हणजे ज्वारी खाणे पूर्णपणे सुरक्षित आहे. त्याची मर्यादा मोजण्याची किंवा तोलण्याची गरज नाही, परंतु जास्त प्रमाणात खाल्ल्याने पोट फुगणे किंवा पोटदुखी होऊ शकते.

प्रश्न : ज्वारी खाल्ल्याने काही दुष्परिणाम होऊ शकतात का?

उत्तर : साधारणपणे ज्वारी खाणे सुरक्षित असते. तथापि, त्याचे काही दुष्परिणाम देखील होऊ शकतात. जसे-

गॅस आणि सूज येऊ शकते.

काही लोकांना एलर्जीची प्रतिक्रिया असू शकते.

यामुळे दमा होऊ शकतो किंवा त्याची लक्षणे दिसू शकतात.

तुम्ही मधुमेहाची औषधे घेतल्यास तुमच्या रक्तातील साखर कमी होऊ शकते.

प्रश्न : ज्वारी खाल्ल्याने गॅस आणि सूज येऊ शकते का?

उत्तर : होय, ज्वारी खाल्ल्याने गॅस आणि सूज येऊ शकते. ज्वारीमध्ये फ्रक्टन्स नावाचा फायबर असतो, ज्यामुळे गॅस आणि सूज येऊ शकते. एखाद्याला इरिटेबल बोवेल सिंड्रोम (IBS) किंवा इतर कोणत्याही प्रकारची पाचक समस्या असल्यास, लक्षणे गंभीर असू शकतात.

प्रश्न : ज्वारी खाल्ल्याने ऍलर्जी होऊ शकते का?

उत्तर : होय, ज्वारी खाल्ल्याने काही लोकांना ऍलर्जी होऊ शकते. यामुळे शरीरावर काही पुरळ उठू शकतात किंवा श्वास घेण्यास त्रास होऊ शकतो. यामुळे नाकाला सूज येऊ शकते. दमा आणि त्वचेची ऍलर्जी यांसारखी लक्षणे दिसू शकतात.

प्रश्न : गर्भवती महिलांनी ज्वारी खाणे सुरक्षित आहे का?

उत्तर : होय, अमेरिकन फूड अँड ड्रग ॲडमिनिस्ट्रेशन (FDA) नुसार, ज्वारी प्रत्येकासाठी सुरक्षित आहे. गरोदर स्त्रिया, लहान मुले आणि वृद्ध सर्वजण ते खाऊ शकतात.

यामुळे गर्भवती महिलांना पुरेसे पोषण मिळू शकते. मुलांच्या शारीरिक आणि मानसिक विकासासाठी मदत मिळू शकते. वृद्धांची पचनक्रिया चांगली राहील आणि रोगप्रतिकारक शक्तीही मजबूत होईल.

प्रश्न: मधुमेहींनी ज्वारी खाणे सुरक्षित आहे का?

उत्तर : मधुमेहींसाठी ज्वारी हा एक चांगला पर्याय आहे. खरं तर, ज्वारीचा ग्लायसेमिक इंडेक्स आणि ग्लायसेमिक लोड खूप कमी आहे. त्यामुळे मधुमेही रुग्णांना ज्वारी खाण्याचा सल्ला डॉक्टर देतात.

जर कोणी आपल्या रक्तातील साखर नियंत्रित करण्यासाठी औषधे घेत असेल तर त्याने ज्वारीचे प्रमाण मर्यादेत खावे कारण त्यामुळे रक्तातील साखर खूप कमी होऊ शकते.

प्रश्न : ज्वारी कोणी खाऊ नये?

उत्तर : या लोकांनी ज्वारी खाऊ नये.

ज्यांना इरिटेबल बोवेल सिंड्रोम (IBS) किंवा पचनाची कोणतीही समस्या आहे.

ज्या लोकांना किडनी स्टोनची समस्या आहे.

ज्या लोकांना थायरॉईडशी संबंधित समस्या आहेत.

सौजन्य : दै. दिव्य मराठी

https://divyamarathi.bhaskar.com/lifestyle/health/news/winter-superfood-sorghum-health-benefits-jwari-khanyache-fayde-134038097.html?_branch_match_id=1276923822377862286&utm_campaign=134038097&utm_medium=sharing&_branch_referrer=H4sIAAAAAAAAA8soKSkottLXz8nMy9ZLySyrTMxNLEosycjUS87P1TcJT670NjP3DfVPsq8rSk1LLSrKzEuPTyrKLy9OLbJ1zijKz00FADq6k2pDAAAA

या बातमीचे प्रायोजक आहे.

जाहिरात

जिल्ह्यातील सर्वात स्वस्त आणि अतिशय स्वच्छ तथा सर्व सोयींनी सुसज्य