Axiom 4 Mission Launch : एक्सिओम-4 मिशनच्या लॉन्चिंगला वेगवेगळ्या कारणांमुळे विलंब झाला. एक्सिओम-4 हे स्पेसएक्सचे 53 वे ड्रॅगन मिशन आहे आणि 15 वी मानवी अंतराळ मोहिम आहे.

खान्देश दर्पण 24x7 वृत्तसेवा -

बऱ्याच प्रतिक्षेनंतर भारतीय अंतराळवीर शुंभाशु शुक्ला आणि तीन अन्य अंतराळवीर आज एक्सिओम-4 मिशनसाठी रवाना झाले. ते आंतरराष्ट्रीय अवकाश तळावर जाणार आहेत. दुपारी 12.01 मिनिटांनी मिशन लॉन्च झालं. बुधवारच्या संभाव्य उड्डाणासाठी हवामान 90 टक्के अनुकूल आहे, स्पेसएक्सने जाहीर केलं होतं. “एक्सिओम_स्पेस Ax-4 mission च्या स्पेस स्टेशनवर प्रक्षेपणासाठी सर्व सिस्टिम चांगल्या दिसत आहेत. उड्डाणासाठी 90 टक्के हवामान अनुकूल आहे” असं स्पेसएक्सने सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म X वर म्हटलं होतं. स्पेसएक्सकडे या मिशनसाठी ट्रान्सपोर्टची जबाबदारी होती.

भारतीय अंतराळवीर शुभांशू शुक्ला आज 25 जून रोजी अ‍ॅक्सियम मिशन 4 अंतर्गत आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकाकडे रवाना झाले. त्यांच्यासोबत इतर तीन अंतराळवीरही अंतराळ स्थानकाकडे जाणार आहेत. शुभांशू शुक्ला हे या मोहिमेचे पायलट आहेत. फ्लोरिडा येथील नासाच्या केनेडी स्पेस सेंटरवरून हे मिशन लाँच करण्यात आले. सर्व अंतराळवीरांनी स्पेसएक्सच्या फाल्कन-9 रॉकेटशी जोडलेल्या ड्रॅगन कॅप्सूलमध्ये उड्डाण केले. ड्रॅगन अंतराळयान 26 जून रोजी दुपारी 4.30 वाजता सुमारे 28.5 तासांनंतर आयएसएसशी जोडले जाईल.

बऱ्याचवेळा मोहिम पुढे ढकलली

एक्सिओम-4 हे स्पेसएक्सचे 53 वे ड्रॅगन मिशन आहे आणि 15 वी मानवी अंतराळ मोहिम आहे. या मोहिमेत शुभांशू शुक्ला यांच्यासह कमांडर पेगी व्हिटसन (यूएसए), मिशन स्पेशालिस्ट स्लाव्होस उजनांस्की (पोलंड) आणि मिशन स्पेशालिस्ट टिबोर कापू (हंगेरी) हेही अंतराळात जाणार आहेत. ही मोहीम आधी 8 जून रोजी सुरू होणार होती पण खराब हवामानामुळे ती 10 जूनपर्यंत पुढे ढकलण्यात आली होती. आज अखेर 25 जूनला शुंभाशु शुक्ला यांनी अंतराळात उड्डाण केलं.

41 वर्षांनंतर एक भारतीय अंतराळवीर अंतराळात जाणार

अमेरिकन अंतराळ संस्था नासा आणि भारतीय एजन्सी इस्रो यांच्यातील करारानुसार, भारतीय हवाई दलाचे ग्रुप कॅप्टन शुभांशू शुक्ला यांची या मोहिमेसाठी निवड करण्यात आली आहे. शुभांशू हे आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकावर जाणारे पहिले आणि अंतराळात जाणारे दुसरे भारतीय असतील. 41 वर्षांपूर्वी राकेश शर्मा यांनी 1984 मध्ये सोव्हिएत युनियनच्या अंतराळयानातून अंतराळात प्रवास केला होता.

मोहिमेचे उद्दिष्ट: अंतराळ स्थानक बांधण्याच्या योजनेचा एक भाग

अ‍ॅक्स-4 मोहिमेचे मुख्य उद्दिष्ट अंतराळात संशोधन करणे आणि नवीन तंत्रज्ञानाची चाचणी करणे हे आहे. हे अभियान खाजगी अंतराळ प्रवासाला प्रोत्साहन देणे देखील आहे आणि भविष्यात व्यावसायिक अंतराळ स्थानक (अ‍ॅक्सियम स्टेशन) बांधण्याची योजना असलेल्या अ‍ॅक्सियम स्पेस प्लॅनिंगचा एक भाग आहे.

वैज्ञानिक प्रयोग: सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणात विविध प्रयोग करणे.

तंत्रज्ञान चाचणी: अवकाशात नवीन तंत्रज्ञानाची चाचणी आणि विकास.

आंतरराष्ट्रीय सहकार्य: विविध देशांतील अंतराळवीरांना व्यासपीठ प्रदान करणे.

शैक्षणिक उपक्रम: अवकाशातून पृथ्वीवरील लोकांना प्रेरणा देणे आणि जागरूकता पसरवणे.

कोण आहेत शुभांशू शुक्ला ?

ग्रुप कॅप्टन शुभांशू शुक्ला उत्तर प्रदेशातील लखनऊचे रहिवासी आहेत. शुभांशू यांनी लखनऊमधील सिटी मॉन्टेसरी स्कूलच्या अलीगंज शाखेतून १२ वी पर्यंतचे शिक्षण घेतले आहे. त्यानंतर त्यांनी राष्ट्रीय संरक्षण अकादमी (एनडीए) परीक्षा दिली आणि त्यात ते पास झाले. २००५ मध्ये एनडीएमधून पदवी घेतल्यानंतर, जून २००६ मध्ये ते भारतीय हवाई दलात लढाऊ पायलट म्हणून रुजू झाले. आतापर्यंत त्यांनी एसयू-३० एमकेआय, मिग-२१, मिग-२९, जग्वार, हॉक, डोर्नियर २२८ आणि एएन-३२ ही लढाऊ विमाने उडवलेली आहेत. २०१९ मध्ये त्यांना विंग कमांडर आणि मार्च २०२४ मध्ये ग्रुप कॅप्टन पदावर बढती मिळालेली आहे. आता ते अंतराळात प्रयोग करताना दिसणार आहेत.

शुभांशू आयएसएसवर काय करणार?

शुभांशू 14 दिवस तिथे राहील आणि 7 प्रयोग करतील, जे भारतीय शैक्षणिक संस्थांनी तयार केले आहेत. यापैकी बहुतेक जैविक अभ्यास असतील, जसे की अंतराळातील मानवी आरोग्यावर आणि जीवांवर होणारा परिणाम पाहणे. याशिवाय, तो नासासोबत आणखी 5 प्रयोग करतील, जे दीर्घ अंतराळ मोहिमांसाठी डेटा गोळा करेल. या मोहिमेत केलेले प्रयोग भारताच्या गगनयान मोहिमेला बळकटी देतील.

या मोहिमेसाठी भारताला किती खर्च आला आहे?

भारताने आतापर्यंत या मोहिमेवर सुमारे 548 कोटी रुपये खर्च केले आहेत. यामध्ये शुभांशू आणि त्यांचे बॅकअप ग्रुप कॅप्टन प्रशांत नायर यांना प्रशिक्षण देण्याचा खर्च समाविष्ट आहे. हे पैसे प्रशिक्षण, उपकरणे आणि आंतरराष्ट्रीय भागीदारीवर खर्च केले जातात.

हे अभियान भारतासाठी किती महत्त्वाचे आहे?

उत्तर: शुभांशूचा हा अनुभव गगनयान मोहिमेसाठी (2027 मध्ये नियोजित) खूप उपयुक्त ठरेल. परतल्यानंतर आणणारा डेटा आणि अनुभव भारताच्या अंतराळ कार्यक्रमाला पुढे नेण्यास मदत करू शकतो.

हे खाजगी अंतराळ मोहीम आहे का?

हो, अ‍ॅक्सियम मिशन 4 ही एक खाजगी अंतराळ उड्डाण मोहीम आहे. हे अमेरिकेची खाजगी अंतराळ कंपनी अ‍ॅक्सियम स्पेस आणि नासा यांच्या सहकार्याने होत आहे. हे अ‍ॅक्सियम स्पेसचे चौथे मिशन आहे.

शुभांशू त्यांच्यासोबत अंतराळात काय घेऊन जात आहे?

शुभांशू शुक्ला त्याच्यासोबत खास तयार केलेले भारतीय मिठाई घेऊन जात आहे. एका पत्रकार परिषदेत त्यांनी सांगितले होते की ते आंब्याचा रस, गाजराचा हलवा आणि मूग डाळ हलवा अंतराळात घेऊन जातील. त्यांनी सांगितले की ते हे आयएसएसवरील त्यांच्या सहकारी अंतराळवीरांसोबत शेअर करण्याची त्यांची योजना आहे.

आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानक म्हणजे काय?

आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानक हे पृथ्वीभोवती फिरणारे एक मोठे अंतराळयान आहे. अंतराळवीर त्यात राहतात आणि सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणाचे प्रयोग करतात. ते ताशी 28000 किलोमीटर वेगाने प्रवास करते. ते दर 90 मिनिटांनी पृथ्वीभोवती एक प्रदक्षिणा पूर्ण करते. 5 अंतराळ संस्थांनी संयुक्तपणे ते बांधले आहे. स्टेशनचा पहिला भाग नोव्हेंबर 1998 मध्ये लाँच करण्यात आला.

मोदींकडून शुभेच्छा

दरम्यान, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी शुभांशु शुक्लाला शुभेच्छा दिल्या आहेत. आम्ही भारत, हंगेरी, पोलंड आणि अमेरिकेच्या अंतराळवीरांना घेऊन गेलेल्या अंतराळ मोहिमेच्या यशस्वी प्रक्षेपणाचे स्वागत करतो. भारतीय अंतराळवीर, ग्रुप कॅप्टन शुभांशु शुक्ला, आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकावर जाणारे पहिले भारतीय ठरण्याच्या मार्गावर आहेत. त्यांच्या सोबत 1.4 अब्ज भारतीयांचे शुभेच्छा, आशा आणि आकांक्षा आहेत. त्यांना आणि इतर अंतराळवीरांना यशाच्या हार्दिक शुभेच्छा!, असं पंतप्रधान मोदींनी म्हटलं आहे.

या बातमीचे प्रायोजक आहे.